Pomocą terapeutyczną obejmuję:
– dzieci, młodzież z autyzmem, zespołem Aspergera i z całościowymi zaburzeniami
w rozwoju,
– rodziców, dziadków, zdrowe rodzeństwo dzieci z autyzmem, zespołem Aspergera
i z całościowymi zaburzeniami w rozwoju,
– osoby dorosłe z zespołem Aspergera,
– dzieci i młodzież z problemami w zachowaniu i w kontaktach społecznych.
AUTYZM
Jest całościowym uwarunkowanym biologicznie, zaburzeniem rozwojowym, które powoduje trudności w postrzeganiu świata, nauce, porozumiewaniu się i w kontaktach społecznych. Autyzm pojawia się zwykle przed upływem 30-36 miesiąca życia dziecka.
Objawy
Zaburzony kontakt:
• Zaburzenia kontaktu wzrokowego, unikanie go lub jego szybkie przerywanie, wrażenie ze
dziecko patrzy „przez osobę” a nie na nią.
• Uporczywe zajmowanie się przedmiotami z pominięciem ludzi.
• Izolacja od otoczenia.
• Często brak reakcji na imię.
• Brak poczucia humoru np. nie udaje się rozśmieszyć dziecka poprzez robienie śmiesznych min.
• Brak umiejętności pokazywania palcem tego co chce, posługiwanie się ręką dorosłego.
• Brak chęci do zabaw z innymi dziećmi.
Zaburzenia porozumiewania się.
- Brak mowy lub opóźniony rozwój języka mówionego, lub też używanie słów bez znaczenia.
- Brak kompensacji za pomocą gestów i mimiki.
- Brak zainteresowania komunikacją.
- Echolalia ( powtarzanie słów, pytań, jak echo za drugą osobą).
- Trudności z inicjowaniem i podtrzymaniem kontaktu.
- Sprawianie wrażenia głuchego albo niedosłyszącego.
- Brak spontanicznej zabawy w udawanie „na niby” i zabaw tematycznych – wirowanie klockami, a nie budowanie wieży, ustawianie zabawek w szereg.
Zaburzenia zachowania.
- Dziwne niepokojące zachowanie takie jak: wprawianie w ruch obrotowy przedmiotów, kręcenie się w kółko, bądź kiwanie się.
- Stereotypie ruchowe związane z rękami –„ ruchy motylkowe”, stukanie, kręcenie palcami.
Zaburzenia sensoryczne
NADWRAŻLIWOŚĆ – kanały sensoryczne są „ zbyt otwarte” a więc do mózgu przedostaje się zbyt duża ilość bodźców by mógł się z nimi uporać.
NIEDOWRAŻLIWOŚĆ – drogi sensoryczne nie są wystarczająco „ otwarte,” co prowadzi do deprywacji sensorycznej mózgu na skutek zbyt małej ilości docierających do niego bodźców.
BIAŁY SZUM – wadliwe działanie kanałów sensorycznych powoduje, że wytwarzają one własne bodźce, zatem przekaz płynący ze świata zewnętrznego jest zakłócony lub w skrajnych przypadkach niedopuszczalny do mózgu przez szumy powstające w układzie.
Nie ma dwóch identycznych osób z autyzmem, u dziecka mogą wystąpić jedynie niektóre objawy (nie wszystkie), niektóre dzieci cierpiące na autyzm lubią się przytulać, dużo mówią, choć nie zawsze poprawnie i wcale nie mają nasilonych dziwnych zachowań.
ZESPÓŁ ASPERGERA – AS (Asperger Syndromie) jest to zaburzenie, które częściej występuje u chłopców. Przede wszystkim objawem są trudności społeczne. Dzieci te mają zaburzone zachowania niewerbalne takie, jak: nawiązywanie kontaktu wzrokowego, bardzo ograniczona mimika twarzy oraz gestykulacja. Przez to wydają się mocno zdystansowane w stosunku do innych. Często nie potrafią nawiązać spontanicznej, tzw. luźnej rozmowy. Mają olbrzymią trudność w zrozumieniu niektórych zasad społecznych.
Wśród najbardziej charakterystycznych cech, jakie związane są z zespołem Aspergera można wymienić:
- Trudności w nawiązywaniu kontaktów społecznych.
- Problemy w komunikacji słownej i pozawerbalnej.
- Trudności w nabywaniu umiejętności poznawczych.
- Problemy w koordynacji ruchowej (niezgrabność ruchowa).
- Zaburzenia sensoryczne.
Zachowania wskazujące, że dziecko ma objawy zespołu Aspergera
- Problemy z dostosowaniem swoich reakcji i zachowań do określonych sytuacji oraz kontekstów społecznych.
- Opór wobec zewnętrznych oddziaływań wychowawczych.
- Brak poczucia potrzeby dzielenia się z innymi swoimi doświadczeniami, emocjami i informacjami.
- Nietypowy język, przypominający mowę profesorską w krzywym zwierciadle, dzieci z zespołem Aspergera niewłaściwie intonują wyrazy, mają problemy z zaimkami, nadużywają niektórych zasłyszanych słów, nie do końca rozumiejąc ich znaczenie,
- Jąkanie się, mówienie zbyt szybko, połykanie głosek.
- Specyficzne zachowanie, odstające od normy.
- Częste wybuchy gniewu, agresji i frustracji w odpowiedzi na brak zrozumienia ze strony otoczenia.
- Odstawanie pod różnymi względami od rówieśników.
- Naiwność.
- Kłopoty z adaptacją w grupie.
- Problemy z realizacją wytyczonych zadań i celów.
- Hiperaktywność.
- Trudności z koncentracją.
- Zainteresowanie tylko jedną, wąską dziedziną nauki.
- Ekscentryczność.
- Kolekcjomania.
- Fenomenalna pamięć.
- Duże zdolności do nauki, w sensie mechanicznym, dziecko potrafi powtórzyć to, czego się nauczyło, ale niekoniecznie to rozumie.
- Małe umiejętności w rozwiązywaniu problemów.
- Niska samoocena.
- Zła tolerancja porażek.
- Krytyka wobec siebie.
- Częste odczuwanie lęku, urazy i zdenerwowania.
- Trudności w uświadamianiu sobie własnych emocji.
- Trudności w wyrażaniu emocji.
- Słaba koordynacja ruchowa.
- Niskie umiejętności manualne.
- Nadczynność psychoruchowe, tzw. „ADHD”.
- Specyficzne reagowanie na bodźce zmysłowe.
- Strach przed głośnymi, intensywnymi dźwiękami.
- Nadwrażliwość.
- Obniżony próg bólu.
- Skłonności do popadania w konflikty.
Osoby dotknięte zespołem Aspergera otoczone właściwą opieką mogą stać się znaczącymi specjalistami w swojej dziedzinie. Konieczne jest jednak stałe podnoszenie świadomości i wiedzy społeczeństwa na temat zespołu Aspergera. Wtedy ich odmienność sensoryczna i intelektualna będzie wzbogacać społeczeństwo, bo mają zadatki na geniuszy, trzeba ich tylko obudzić, a to jest zdecydowanie największym wyzwaniem.
Całościowe zaburzenie rozwoju.
Kategoria diagnostyczna obejmująca zaburzenia rozpoczynające się od dzieciństwa, charakteryzują się trudnościami w komunikacji i kontaktach społecznych, często także nietypowym zachowaniem i słabością fizyczną.
W przypadku, gdy osoba nie spełnia wszystkich kryteriów dla któregoś z pozostałych, ale wykazuje charakterystyczne objawy takie jak: poważne trudności w kontaktach społecznych i komunikacji, charakterystyczne zachowania, rozpoznaje się jako Całościowe Zaburzenie Rozwoju ( CZR), niezdiagnozowane inaczej.
Trudności w zachowaniu osób z autyzmem, zespołem Aspergera, dzieci niepełnosprawnych, czy nawet dzieci zdrowych potrzebuje nie tylko pomocy w nabyciu nowych rodzajów zachowań, lecz również musi oduczyć się takich postaw, które świadczą o nieprzystosowaniu, jak choćby okazywanie złości w chwilach frustracji, lęków, agresji czy destrukcji. Zanim zastosuje się jakąkolwiek technikę zmierzającą do wyeliminowania wszelkich trudnych i zakłócających zachowań, należy ustalić, co dziecko chce swoim zachowaniem osiągnąć. Prawdopodobnie istnieją dwie przyczyny takiego postępowania.
Po pierwsze – dziecko próbuje uniknąć wykonania zadania.
Po drugie – może w ten sposób starać się zwrócić na siebie większą uwagę dorosłego.
U dzieci mających zaburzenia w rozwoju, najczęściej występują następujące problemy z zachowaniem:
- Samouszkodzenia, tzw.: autoagresja np. gryzienie rąk lub uderzanie głową.
- Agresja, np. uderzanie innych lub plucie na nich, gryzienie.
- Demonstracje, jak rzucanie przedmiotami, wrzaski lub odchodzenie od stołu.
- Uparte powtarzanie np. uporczywe branie przedmiotów do ust, niekończące się powtarzanie pytań.
- Niedostatki zachowania, jak impulsywność, nieumiejętność rozpoznawania czynności unikanie kontaktu fizycznego, krótki okres uwagi i niezdolności do akceptacji zmian czynności rutynowych.
- Lęki.
- Zachowania destrukcyjne – niszczenie różnych przedmiotów.
- Piski, krzyki, płacz – werbalne odmowy na prośbę o spełnienie prostego zadania.
- Brak inicjatywy, dziecko pasywnie czeka na podpowiedzi.
- Zachowania stereotypowe.
Bibliografia:
- Attwood T.: Zespół Aspergera. Kompletny przewodnik, Wydawnictwo HARMONIA, Gdańsk 2013.
- Barnett K., Błysk. Opowieść o wychowaniu, geniuszy i autyzmie, Wydawnictwo Bukowy Las,Wrocław2014.
- Komender J., Jagielska G., Bryńska A., Autyzm i Zespół Aspergera, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2014.